| 1. Mikrobioak | |
| 2. Monerak (bakterioak) | |
| 3. Birusak | |
| 4. Protistoak | |
| 5. Onddoen erreinua | |
| 6. Mikrobio kaltegarriak (eta onuragarriak) |
 |
Begi hutsez ikusten es diren izaki bizidunak dira. Hiru erreinu desberdinetan sailkaturik daude (monerak, protistoak eta onddoak). Beraien eragina gizakiarengan oso desberdina da erlazio kaltegarriak eta onuragarriak betetzen dituztelako. |
 |
Organismo oinarrizkoetaz osatuta dago erreinu hau. Bakterioak dira ugarienak. Hauen ezaugarriak dira: |
| Forma | Oso era desberdinetakoak izan daitezke: kokoak, bibrioak, espiriloak, bibrioak |
| Elikadura |
Heterotrofoak (beste izakietaz elikatzen dira): saprobioak (deskonposatzen dagoenaz elikatuz), sinbiotikoak (beste organismo batekin elkar lagunduz) eta parasitoak izan daitezke. Autotrofoak: (materia inorganikoa jaten dute): |
| Ugalketa | Zatiketaz ugaltzen dira. Ikusi bideoa. |
|
|
Mikroorganismo guztietatik txikienak (mikroskopio elektronikoa beharrrezko da ikusteko).Ugaltzen dira baina ez dituzte beste bizi funtzioak betetzen, beraz bizidun eta bizigabeen mugan aurkitzen dira. |
Benetazko zelulak dituzte eta era askotakoak izan daitezke. Zelulabakarrekoak daude, baina baita era zelulanitzak aurki ditzakegu. (hauek ez dituzte ehunak osatzen, algak bezala).
Protozooak: heterotrofoak dira eta lau motatakoak izan daitezke:
|
Errizopodoak: |
Oin faltsuen (edo pseudopodoen) bidez mugitzen dira, beraien forma etengabe aldatuz (ameba). |  |
| Ziliatuak: | Zilio deitutako iletxo batzuz inguraturik daude, hauen bitartez mugitzen dira (paramezioa). |  |
| Flagelatuak | Flagelua protozooak duen isats baten antzekoa da. Honen bitartez mugitzen da.batzuk parasitoak dira (tripanosoma). |  |
| Esporozooak | Denak parasitoak dira. Ez dute mugimendurik. |
Algak: autotrofoak dira.Landare zelulen antzekoak dituzte, baina ez dituzte ehun bereziak sortzen.Klorofila dute beraz funtzio fotosintetikoa betetzen dute.Hiru alga mota dago:
| Alga berdeak | Klorofila asko dute, zelula bakarrekoak edo anitzak. |
| Alga arreak | Zelula bakarrekoak, zelularen paretan silizezko estalkia dute (Diatomea) |
| Alga gorriak | Itsastarrak, sakonera handitan bizi dira. |
 |
Heterotrofoak dira eta zelula anitzak edo bakarrekoak izan daitezke. Esporen bidez ugaltzen dira.Hiru motatakoak izan daitezke: |
| Zizak | Benetako onddoa lurrazpian dago eta mizelioa deitzen da.Kanpoaldeko zatia bere ugal aparatua da eta oinez eta txapelaz osatuta dago. |
| Lizunak | Usteltzen den materia organikoan sortzen dira. hezetasuna behar dute bizi ahal izateko.Penizilina egiteko erabili zuten. |
| Legamiak | Zelula bakarreko organismoak dira eta zenbait sustantzia hartzitu egiten dituzte: ogia sortzeko, ardoa, garagardoa,... |
Mikrobio kaltegarri eta onuragarriak
Mikroorganismoa batzuk gizakiarentzat kaltegarriak dira gaisotasun eragiten dizkigutelako. Hauek dira laburturik mikroborganismo patogenoak:
| Mikroorganismoa | onuragarria | kaltegarria |
| Bakteriak | Hartzidurak sortzen dituzte. Ustelketarako ezin bestekoak dira(materia deskonposatzen dute). Sinbiotikoak dira, liseriketarako adibidez(bifidusak) | Gaisotasunak sortzen ditute: tuberkulosia, tetanoa, kolera, difteria,... |
| Birusak | Gripea, poliomilitisa, HIES-a, hepatitisa, barizela, ... | |
| Onddoak |
Antibiotikoak penizilina bezalakoak, onddoetatik sortzen dira. Legamiek hartzidurak eragiten dituzte (ogia egiteko)
|
Larruazaleko gaisotasun ugari sortzen dituzte: orbanak, kandidiasia, ezkabia,... |
| Protozooak | Kate trofikoetan garrantzitsuak dira. | malaria bezelako gaisotasunen errudunak, disenteria, loaren gaisotasuna (Tse-Tse euliarena). |
